In de afgelopen jaren heeft Mooi Wageningen diverse malen bericht over de ontwikkelingen binnen het Grebbedijkproject. Bij de ontwikkeling van de plannen was natuur steeds een sluitstuk. Onder meer de ontwikkeling van een jachthaven, roeibaan en een zwemplas passeerden als wensen de revue. Tot toetsing van de plannen aan de wettelijke kaders werd vergeten dat de uiterwaarden een beschermd natuurgebied. Die toetsen maakten steeds opnieuw duidelijk dat al deze wensen onrealistisch waren. In de verdere uitwerkingen van de plannen krijgt natuur hopelijk de aandacht die ze verdient.
Belang van natuur
Het is het bekende verhaal over natuurbescherming in Nederland. Op papier ziet het er nog wel aardig uit. Maar in praktijk wordt steeds opnieuw gezocht naar mogelijkheden om de inspanningen voor natuurbescherming te minimaliseren en ruimte te geven aan nieuwe economische activiteiten die ten koste gaan van natuur. Een bijkomend probleem is dat verantwoordelijke overheden zich maar in beperkte mate geroepen voelen om het belang van natuur voldoende gewicht te geven.
Beschermd gebied
Dit gebeurde ook bij de planvorming rondom de Grebbedijk. In het kader van meekoppelkansen en participatie kon iedereen ideeën en wensen aandragen. Doordat op voorhand de financiële en wettelijke randvoorwaarden niet werden aangeven, kwam er een hele lijst van onrealistisch wensen. In diverse scenario’s en alternatieven zijn die vervolgens uitgewerkt en uiteindelijk getoetst aan de belangrijkste randvoorwaarden, zoals de Wet natuurbescherming. Daaruit bleek al snel dat ze niet haalbaar waren. Samen met de KNNV Wageningen en de wetlandwacht van Vogelbescherming heeft Mooi Wageningen zich al die tijd hard gemaakt voor natuurbescherming. Onze boodschap is helder: de uiterwaarden zijn een beschermd natuurgebied en natuurbehoud en -ontwikkeling moeten daar voorop staan.
Zwemplas van de baan
Eind september kwam het goede nieuws. Het plan voor realisatie van een zwemplas in het beschermd natuurgebied is definitief van de baan. Dat bekent dat natuurontwikkeling bij de verdere uitwerking van het voorkeursalternatief naar een definitief ontwerp eindelijk de volle aandacht gaat krijgen. Gezien de biodiversiteitcrisis geen overbodige luxe. Er zijn in het gebied goede kansen om de biodiversiteit en de kwaliteit van het leefgebied van de soorten die er voorkomen een flinke impuls te geven. Denk daarbij aan de uitbreiding van plas-dras situaties, rietland en ooibos. Bovendien versterkt natuurontwikkeling de robuuste ecologische verbinding tussen de Veluwe en de Utrechtse heuvelrug. De aan te leggen geul in de Plasserwaard realiseert de van doelen van de Kaderrichtlijn Water. En biedt voor diverse soorten een rust en wellicht ook broedplek.
Vervangen stuw
Een eerste natuurimpuls is inmiddels gerealiseerd doordat het Waterschap de stuw in de uiterwaard heeft vervangen. Dit betekent een verhoging van het waterpeil waardoor de uiterwaarden minder snel zullen verdrogen. De plas-dras situatie tot later in het voorjaar blijft bestaan, is gunstig voor een soort zoals porseleinhoen.
In het komende jaar zullen we de ontwikkelingen van het Grebbedijkproject kritisch blijven volgen. En waar mogelijk meedenken over de opties om de natuurkwaliteit te versterken en negatieve effecten te beperken of te voorkomen.
